STJEPAN FILIPOVIĆ BIO I OSTAO SIMBOL ANTIFAŠISTIKE BORBE
- Written by Dragan Ilić
- Be the first to comment!
.
Na današnji dan, 22.05.1942. godine, posle dvomesečnog mučenja u Valjevu je javno obešen narodni heroj Stjepan Filipović. Rođen je u Opuzenu (država Austrougarska, današnja Hrvatska), 27. januara 1916. Posle izdaje četnici su ga zarobili i predali nacistima.
Ubijen u Valjevu, 22. maja 1942. Slika njegove herojske smrti postala je simbol otpora fašizmu u Drugom svetskom ratu. Proglašen je za Narodnoga heroja Jugoslavije.
Dok su ga provodili na vešala, Stjepan Filipović se obraćao okupljenima:
"Nemojte sаmo gledаti. Udrite gаdove. Vаdite zаhrđаle puške. Ako budete sаmo posmаtrаli, gаdovi će nаs jednog po jednog ubijаti. "Još glasniji je bio ispod vešala, odakle je pozivao okupljeni narod na ustanak, psovao je zlotvore, što su Nemci prepoznali i naredili da ga srpski izrodi obese.
Čin ubistva heroja se desio 15 minuta ranije pre predviđenog vremena za egzekuciju. Njegovo telo je na vešalima ostavljeno nekoliko dana, da bi potom odnešeno u nepoznatom pravcu i do danas se ne zna gdje je pokopan.
Nakon pogubljenja Stjepana Filipovića, njemačka okupaciona vlast je osuđenima na smrtnu kaznu ukinula pravo na poslednju reč.
Prema mnogim mišljenjima i anketama, fotografija mladog Stevana Filipovića koji sa omčom oko vrata stoji ispod vešala uzdignutih pesnica, jedna je od najupečatljivijih fotografija Drugog svetskog rata.
Slika pogubljenja Stjepana Filipovića i njegove prkosno uzdignute ruke izložena je u zgradi UN u Njujorku. Pred tom je slikom 1955. godine zastao Nehru, tada premijer Indije, i jedan od tvoraca Pokreta nesvrstanih. Fasciniran moralom čoveka ispod vešala, kleknuo i dugo ostao u razmišljanju i molitvi, a nakon toga, prema izveštajima očevidaca, između ostaloga rekao: „Narodi i revolucije, koje imaju takve borce i rukovodioce moraju pobijediti... Narod koji ima takve ljude, koji su se na ovaj način borili i umirali je pobedio.“
Ustačka kamarila iz Stjepanovog kraja je minirala njegov spomenik i još danas štiti zlotvora što je to učinio. Od spomenika narodnom heroju Stjepanu Filipoviću u Opuzenu ostale su krhotine. Poslednji ostaci kamene klupice i postolja uklonjeni su pree 2000-te godine, ali Valjevke i Valjevci idolevaju, štite i poštuju, simbol Grada, ma koliko se probuđeno zlo trudilo da negira Stjepanovu čast i slobodarske tekovine.
